Perły w koronie

Jeśli model samochodu jest eksponatem Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku, to mamy do czynienia z ikoną. Tak, Jaguar E-type jest ikoną dizajnu. Sam Enzo Ferrari na jego widok powiedział, że jest to najpiękniejsze auto jakie kiedykolwiek wyprodukowano. A świat widział E-type’a po raz pierwszy 15 marca 1961 roku na Salonie Samochodowym w Genewie. Ale o mały włos do zapowiadanej premiery nie doszłoby, bo jeszcze dzień wcześniej auto dopracowywane było w fabryce w Coventry. O godz. 19 szalony szef marketingu Jaguara Bob Berry wsiadł w gotowy prototyp i pognał nim na prom, by dostać się na kontynent i dalej do Genewy. W nocy i w deszczu przejechał 600 mil w 11 godzin! Pod halami wystawienniczymi pojawił się na 20 minut przed ich otwarciem dla mediów i ludzi z branży. Nawet nie zdążyli go dokładnie wyczyścić, ale i tak stał się sensacją wydarzenia. Żaden samochód nie oferował takiego wyglądu i osiągów za tak przystępną cenę. To sprawiło, że świat ówczesnych celebrytów oszalał na jego punkcie, a sam model pozostał w produkcji na 14 lat. E-type z kolekcji pochodzi z II serii, z tzw. układem siedzeń 2+2 i nadwoziem coupe oraz kultowym sportowym sześciocylindrowym silnikiem 4,2 litra

DeLorean DMC-12,

Gdyby nie słynny film „Powrót do przeszłości”, o samochodzie DeLorean DMC-12 nikt by dzisiaj nie pamiętał. Był porażką jeszcze zanim go wyprodukowano. A mimo to ma dzisiaj swoje miejsce w popkulturze. John DeLorean był inżynierem, który zrobił karierę w General Motors, awansując aż do stanowiska wiceprezesa. Rozstając się z firmą w 1973 roku miał ambicje stworzenia własnego sportowego auta. Po trudach negocjacyjnych dogadał się z… brytyjskim rządem, który wsparł produkcję w stworzonej w Irlandii fabryce. Jednak całe przedsięwzięcie można dzisiaj omawiać na lekcjach ekonomii jako przykład, którego nie należy powielać: złe planowanie, finansowanie, projektowanie plus domieszka nieracjonalnych marzeń. Ten miks sprawił, że projekt był ratowaniem rozpoczętego dzieła. Rozgrzebane prace przejął Lotus, testowano kilka wariantów silnika V6 i skrzyń od różnych marek. Giugiaro zaprojektował dziwne nadwozie w formie klina i drzwiami unoszonymi do góry. Do konstrukcji z włókien szklanych przymocowano panele z wypolerowanej nierdzewnej stali. I do tego DeLorean uparł się na silnik za tylną osią. Auto wyglądało na szybsze niż było w stanie jechać. Dodając problemy z jakością, wycofanie rządu brytyjskiego z finansowania i rosnące długi – ledwie po ośmiu miesiącach produkcji i wypuszczeniu około 8000 sztuk nastąpił definitywny koniec. Co ciekawe, na nowe auta szukano klientów jeszcze latami. Za to w popkulturze sprawy potoczyły się zgoła odwrotnie. Reżyser Robert Zemeckis zaangażował do filmu „Powrót do przyszłości” futurystycznie wyglądające auto, które miało przenieść bohaterów w czasie. I tak kultowy film dał nieśmiertelność i sławę… niesławnemu samochodowi

„Barokowy anioł” – oto przydomek tego pięknego modelu, którego nadwozie zadało nie lada szyku podczas premiery na salonie samochodowym we Frankfurcie w 1951 roku. Ciekawostką jest, że główny stylista modeli BMW, Peter Szymanowski, miał polskie korzenie. To on nadał charakterystyczne nerki na przodach BMW, które kultywowane są do dzisiaj i to on stworzył model 501. Był to pierwszy powojenny samochód BMW. Będąca dzisiaj synonimem luksusowych aut firma nie była wówczas w dobrej kondycji, więc chcąc odbudować swoją przedwojenną pozycję, skusiła się na wypuszczenie luksusowego sedana (choć były też odmiany coupe i cabrio), który namieszałby trochę w szykach konkurencji. Niestety, początkowo stosowane silniki okazały się zbyt słabe (do seki rozpędzało się w 27 s.), a samo auto tak drogie, że w pierwszym roku sprzedażowym nabywców znalazło ledwie 190 sztuk. Po dwóch latach od debiutu wprowadzono silnik V8 o pojemności 2,6 litra, czyniąc auto najszybszym sedanem produkowanym w Niemczech

ZiŁ 41045,

Reprezentacyjny ZiŁ produkowany był wyłącznie pod potrzeby aparatu partyjnego i państwowego Związku Radzieckiego, więc nie był oferowany w zwykłej sprzedaży. Limuzyny ZiŁ do śmierci Stalina nazywały się ZiS (skrót od Zakładów im. Stalina), po czym w 1956 roku zmieniono je na ZiŁ, upamiętniając nazwisko dawnego dyrektora zakładów Iwana Lichaczowa. Prezentowany w kolekcji ZiŁ modeli 41045 produkowany był tylko przez dwa lata (zmontowano 106 sztuk) i podobnie jak jego poprzednicy, był w dużej mierze kopiowany z amerykańskich limuzyn dedykowanych dla przywódców. Jego posągowa sylwetka poraża wręcz swoimi gabarytami. Jest szeroka na 2,1 metra i długa aż na 6,34 m. We wnętrzu dogadzać miała wygodą jazdy w każdym wymiarze. Modele z połowy lat 80. służyły jeszcze w gabinecie Michaiła Gorbaczowa, który został prezydentem w 1990 roku. Do defilad państwowych i specjalnych okazji używał też wersji z odkrytym nadwoziem. Prezentowany model po wycofaniu ze służby został wykupiony ze struktur państwowych przez prywatną osobą. Trzy lata temu właścicielowi muzeum w Białej Oleckiej udało się dotrzeć do posiadacza auta i odkupić je, samodzielnie prowadząc go z Moskwy. Kiedy udało się uzyskać „zgodę na trwałe opuszczenie terytorium Rosji przez obiekt ważny dla jego historii”, urzędnicy skomentowali zakup słowami: „nasz minister się najeździł, to teraz wasz”.

Dzisiaj nazwa samochodów o nazwie Praga kojarzy się przede wszystkim z wielkimi
ciężarówkami o specjalistycznej zabudowie. Ale nie zawsze tak było. Fabryka produkowała dosyć dużo samochodów osobowych, w tym udane modele Piccolo. Miały one kilka odmian karoseryjnych i wersji silnikowych, z silnikiem 1-litrowym włącznie. Pojazdy miały opinię trwałych i wytrzymałych. Od 1929 roku spółka polsko-czeska produkowała w Oświęcimiu Pragi Piccolo. Był to w zasadzie bardziej montaż niż produkcja, do II wojny światowej zmontowano tam kilkaset Piccolo, cieszących się dużym uznaniem w kraju.

Ciekawostka: oryginalne Piccolo ze Zjednoczonych Fabryk Maszyn i Samochodów S.A. Oświęcim-Praga, to dzisiaj wyjątkowo białe kruki, osiągające znacznie wyższe ceny, niż zachowane egzemplarze produkcji czeskiej.

Volvo 760 limuzyna,

Na przełomie lat 80. i 90. sedany marki Volvo były synonimem niepowściągliwej elegancji, ale też bezpieczeństwa i trwałości. Nic dziwnego, że w dobrym tonie postrzegane były jako auta reprezentacyjne. Pierwszą limuzynę Volvo zakupiono już za prezydentury Wojciecha Jaruzelskiego, którą następnie „odziedziczył” prezydent Lech Wałęsa. Autem wożona była później premier Hanna Suchocka, kiedy w 1992 roku objęła rząd. Przedłużona limuzyna miała m.in. opancerzone szyby grubości trzech centymetrów i płytę pod podwoziem zabezpieczającą auto przed wybuchem. Ciekawostką jest, że po wycofaniu auta ze służby politycznej, trafiło ono do policji i wożono nim… świadków koronnych.

Sokół 1000 M111,

WUL-GUM,

Motocykl WUL-GUM to mało znana historia polskich jednośladów. Nic dziwnego, poznańska firma WUL-GUM nie była bowiem samodzielnym producentem motocykli, a jedynie montownią importowanych, głównie z Niemiec, podzespołów (działała w latach 1937-39). Co istotne, gotowe motocykle sprzedawane były jako polskie. Było to korzystniejsze rozwiązanie dla przedsiębiorcy, ponieważ dzięki temu zwolnione były z 20 proc. podatku płaconego przy zakupie motocykli importowanych. Oficjalnie więc, choć wyprodukowany za granicą, stał się produktem krajowym. Do dzisiaj zachowało się ich zaledwie kilka sztuk.